Η ικανότητα που έχουμε αποκτήσει χάρη στην τεχνολογική μας πρόοδο να υπολογίζουμε το χρόνο με απόλυτη ακρίβεια αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα επιτεύγματα της ανθρωπότητας. Τα υπόλοιπα είδη του φυτικού και ζωικού βασιλείου έχουν κι αυτά μια γενικότερη αντίληψη του χρόνου, τόσο όσον αφορά την αλλαγή της μέρας, όσο και του μήνα ή των εποχών, αλλά αυτό που συμβαίνει με την ανθρωπότητα είναι πρωτοφανές για τη ζωή στον πλανήτη μας.
Ο άνθρωπος σε μια ιστορική πορεία που κρατά χιλιετίες ξεκίνησε με το να χωρίζει τη μέρα σε 24 ώρες, τις οποίες υπολόγιζε με βάση ηλιακά ρολόγια κι άλλες σχετικές εφευρέσεις για να φτάσει τις τελευταίες δεκαετίες να κατασκευάσει ρολόγια που υπολογίζουν τον χρόνο με ακρίβεια νανοσεκόντ.
Μέσα στους αιώνες, τα ηλιακά ρολόγια αντικαταστάθηκαν από ρολόγια τσέπης, ρολόγια τοίχου, ηλεκτρονικά ρολόγια και ρολόγια χειρός. Το παρόν κείμενο, μέσα από ένα ταξίδι παρέα με το χρόνο μέσα στο χρόνο, εστιάζει στα ρολόγια χειρός και την εξέλιξή τους ανά τις δεκαετίες.
Μια εξέλιξη που ξεκίνησε με την αντιμετώπιση του ρολογιού χειρός ως κόσμημα και φτάνει μέχρι τις μέρες μας, όπου διαθέτουμε smartwaches με απεριόριστες δυνατότητες. Από smartwatches που μας λένε τον καιρό και τα αποτελέσματα της αγαπημένης μας ποδοσφαιρικής ομάδας, μέχρι εκείνα που μετρούν τα βήματα που κάνουμε κάθε μέρα ή μας βοηθούν να πραγματοποιούμε μέσω αυτών τις οικονομικές μας συναλλαγές με αμεσότητα και ασφάλεια.
ΤΑ ΡΟΛΟΓΙΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ
Η κατασκευή του πρώτου ηλιακού ρολογιού πάει τόσο πίσω στο χρόνο που προηγείται της έναρξης καταγραφής της ιστορίας. Αυτό σημαίνει πως αρχίσαμε να μετράμε το χρόνο, πριν στην ουσία ξεκινήσουμε να τον καταγράφουμε.
Το 3.500 π.Χ. τα ηλιακά ρολόγια ήταν διαδεδομένα τόσο στην Κίνα όσο και στην Αίγυπτο, δύο από τους αρχαιότερους καταγεγραμμένους πολιτισμούς, ενώ γύρω στο 600 π.Χ. ο Αναξίμανδρος κατασκεύασε το πρώτο ελληνικό, μεταλλικό ρολόι.
Τι, όμως, εννοούμε λέγοντας «ηλιακό ρολόι»; Πρόκειται για μια συσκευή, η οποία αποτελείται από ένα πιάτο πάνω στο οποίο αναγράφονται οι ώρες και μια ακίδα η οποία ρίχνει σκιά πάνω στην σωστή ώρα του πιάτου με βάση την, ανά πάσα στιγμή, θέση του ήλιου.
Όπως γίνεται εμφανές από την περιγραφή του, το ηλιακό ρολόι έχει μερικά χτυπητά μειονεκτήματα. Πρώτον, δεν μπορεί να μας δείξει την ώρα κατά τη διάρκεια της νύχτας και δεύτερον γίνεται προβληματική η λειτουργία του όταν έχει συννεφιά ή βρέχει. Έτσι, ο άνθρωπος αναζήτησε νέους και πιο αποτελεσματικούς τρόπους για να μετράει τον χρόνο.
ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΜΗΧΑΝΙΚΑ ΡΟΛΟΓΙΑ
Η προσπάθεια δημιουργίας μιας συσκευής η οποία θα μετρούσε το χρόνο ανεξάρτητα από την παρουσία του ήλιου, οδήγησε σε διάφορες εφευρέσεις. Μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν κεριά τα οποία καίγονταν σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, οι κλεψύδρες και τα ρολόγια νερού που λειτουργούσαν πάνω κάτω σαν τις κλεψύδρες. Έπρεπε να φτάσουμε περίπου στο 1.100 μ.Χ. για να δημιουργηθούν τα πρώτα μηχανικά ρολόγια.
Τροχαλίες, αντίβαρα και κουδουνάκια ήταν μόνο μερικά από τα υλικά από τα οποία αποτελούνταν τα πρώτα μηχανικά ρολόγια. Παρ’ όλα αυτά, ως προς την ακρίβεια τους δεν ήταν πολύ καλύτερα από τα ρολόγια νερού, αφού κάθε μέρα έχαναν μέχρι και μισή ώρα. Συνέχισαν να λειτουργούν ελαττωματικά μέχρι την ανακάλυψη του εκκρεμούς από τον Γαλιλαίο το 1594.
Χρειάστηκε να περάσουν 63 χρόνια και να φτάσουμε στο 1657, όταν ένας Ολλανδός ονόματι Christian Huygens αξιοποίησε την εφεύρεση του Γαλιλαίου για τη δημιουργία ενός νέου ρολογιού, και μάλιστα του πιο ακριβούς ρολογιού μέχρι εκείνη τη στιγμή, αφού έχανε μόλις 15’’ το εικοσιτετράωρο. Μια πολύ σπουδαία εξέλιξη στον τρόπο με τον οποίο η ανθρωπότητα θα μετρούσε πλέον το χρόνο, αν σκεφτούμε πως τα προηγούμενα ρολόγια έχαναν περίπου μισή ώρα το εικοσιτετράωρο. Ωστόσο, βρισκόμασταν ακόμα αρκετά μακριά από τη δημιουργία ρολογιών χειρός.
ΠΟΙΟΣ ΕΦΤΙΑΞΕ ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΡΟΛΟΓΙΑ ΧΕΙΡΟΣ;
Οι απόψεις για το ποιος κατασκεύασε το πρώτο ρολόι χειρός διίστανται. Άλλοι λένε πως δημιουργήθηκε το 1810 από τον Ελεβετό, Abraham Louis-Breguet κι άλλοι το 1868 για χάρη της κόμισσας Koscowicz από την Ουγγαρία, από τον επίσης Ελβετό ωρολογοποιό, Patek Philippe. Ανεξάρτητα από το ποιος από τους δύο Ελβετούς ήταν ο δημιουργός τους, τα ρολόγια χειρός αρχίζουν να διαδίδονται και να ντύνουν τους καρπούς όλο και περισσότερων ανθρώπων στις αρχές του 20ου αιώνα.
Στις 9 Ιουλίου του 1916, οι New York Times ασχολήθηκαν με το trend της συγκεκριμένης περιόδου: Όλο και περισσότεροι Ευρωπαίοι άρχισαν να φορούν βραχιόλια (sic), τα οποία πάνω τους είχαν ρολόγια.
Αρχικά η νέα τάση έμοιαζε στα μάτια των Αμερικανών με κακή φάρσα, όμως τα δύο πρώτα χρόνια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου ήταν αρκετά για να αντιληφθούν τη σημασία των ρολογιών χειρός. Η τεχνολογική πρόοδος στους τρόπους επικοινωνίας στο στρατό έδωσε τη δυνατότητα στους στρατιώτες να συντονίζουν τις ενέργειες τους με απόλυτη ακρίβεια. Για να επιτευχθεί, όμως, αυτό θα έπρεπε να μπορούν οι στρατιώτες να βλέπουν τι ώρα είναι ανά πάσα στιγμή χωρίς να χρειάζεται να βγάζουν από την τσέπη τους ένα ρολόι, χάνοντας πολύτιμα δευτερόλεπτα. Έτσι, τα ρολόγια τσέπης αντικαταστάθηκαν στο στρατό με συνοπτικές διαδικασίας από τα ρολόγια χειρός. Ανάλογη πορεία ακολούθησαν τα ρολόγια και στον κόσμο εκτός στρατού.
Στον έναν, περίπου, αιώνα που μεσολάβησε από τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο μέχρι σήμερα τα ρολόγια χειρός έχουν περάσει από διάφορα στάδια εξέλιξης κι έχουν αποκτήσει δυνατότητες που κανείς δεν φανταζόταν πριν 100 χρόνια. Για παράδειγμα σήμερα υπάρχουν smartwatches που λειτουργούν σαν μίνι φορητοί υπολογιστές. Πρόκειται για «έξυπνα» ηλεκτρονικά ρολόγια τα οποία μπορούν να τρέξουν μικρές εφαρμογές κάθε είδους (επικοινωνίας, υγείας, διασκέδασης, άθλησης, κ.α.). Αυτό συμβαίνει γιατί είναι εξοπλισμένα με επεξεργαστή και μνήμη όπως οι υπολογιστές και τα κινητά και διαθέτουν παρόμοιο λειτουργικό σύστημα όπως τα Windows ή το Android και iOS.
Μία από τις πιο σημαντικές εξελίξεις στην πορεία των ρολογιών εν γένει και των smartwatches συγκεκριμένα είναι η δυνατότητα που μας δίνουν ρολόγια όπως αυτά της GARMIN με την εφαρμογή Garmin Pay από την Alpha Bank και τη Visa να πραγματοποιούμε μέσω αυτών τις οικονομικές μας συναλλαγές. Οικονομικές συναλλαγές που πραγματοποιούνται με αμεσότητα, αφού το ρολόι βρίσκεται ανά πάσα στιγμή στον καρπό μας και με ασφάλεια, χάρη στο PIN το οποίο βάζουμε μια φορά τη μέρα ή όποτε βγάλουμε το ρολόι από το χέρι μας.
Πάμε, όμως, να δούμε τις χρονολογίες ορόσημα που έφεραν τα ρολόγια χειρός πιο κοντά σε αυτό που γνωρίζουμε σήμερα.
-To 1923 δημιουργούνται τα πρώτα ρολόγια με αυτόματο μηχανισμό.
-Το 1930 η αναλογία ρολογιών χειρός/ρολογιών τσέπης φτάνει στο 50/1.
-To 1932 κυκλοφορούν στην αγορά τα πρώτα αδιάβροχα ρολόγια.
-Τη δεκαετία του 1950 δημιουργούνται τα πρώτα ηλεκτρικά ρολόγια.
-Το 1961 το πρώτο ρολόι χειρός ταξιδεύει στο διάστημα.
-Το 1969 εισάγονται στην αγορά τα πρώτα ρολόγια με μηχανισμό quartz.
-Το 1970 κατασκευάζεται το πρώτο ψηφιακό ρολόι με οθόνη LED.
-Την δεκαετία του 1980 τα ρολόγια με μηχανισμό quartz ξεπερνούν τα υπόλοιπα στην αγορά.
-Το 1998 δημιουργείται το πρώτο smartwatch.
-Tην επόμενη χρονιά παρουσιάζεται το πρώτο ρολόι χειρός που λειτουργεί και ως τηλέφωνο.
-Το 2004 αρχίζουν να κυκλοφορούν στην αγορά smart watches που δίνουν πληροφορίες στο χρήστη που σχετίζονται με τον καιρό, τα νέα της ημέρας, το χρηματιστήριο και αποτελέσματα αθλητικών αγώνων.
Το ταξίδι του ρολογιού μέσα στο χρόνο είναι συναρπαστικό και δεν έχει τελειώσει. Μάλλον δεν θα τελειώσει ποτέ, όπως άλλωστε και ο χρόνος (;) . Το μόνο που έχουμε να κάνουμε είναι να διαθέτουμε τα καλύτερα εφόδια που μας δίνει η τεχνολογία τόσο για να μετράμε τον χρόνο όσο και να τον απολαμβάνουμε όσο περισσότερο μπορούμε.
www.reader.gr